Με αφορμή τις ποικίλες συζητήσεις που έχουν προσφάτως διοργανωθεί από επίσημους και μη φορείς σχετικά με το ζήτημα τής ψηφιοποίησης παλαιότερων –κινηματογραφημένων με φιλμ– ταινιών, η Ένωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών (Greek Society of Cinematographers – GSC) οφείλει να εκφράσει τις θέσεις της για μία σειρά ζητημάτων που έχουν ανακύψει:
Η αποκατάσταση, η διατήρηση και η προσβασιμότητα τού κινηματογραφικού έργου, ως ψηφίδας του σύγχρονου πολιτισμού μας, αποτελεί όχι μόνον μία υποχρέωση απέναντι στον θεατή του μέλλοντος, αλλά συγχρόνως μία αποδοτική επένδυση – και αυτό ισχύει με όποιους όρους και αν ιδωθεί η κινηματογραφική ταινία: είτε ως έργο τέχνης, είτε ως μέσο επικοινωνίας, είτε ως εμπορεύσιμο προϊόν.
Η Ένωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών ασφαλώς δεν είναι αντίθετη στην ψηφιοποίηση – σίγουρα όμως δεν μπορεί να αποδεχθεί οποιαδήποτε τέτοια διαδικασία.
Η Ένωση μας υποστηρίζει σθεναρά ότι η ψηφιοποίηση τού κινηματογραφικού έργου οφείλει να γίνεται με απόλυτο σεβασμό τόσο προς το ίδιο το έργο, όσο και προς τη βούληση των δημιουργών του. Ως συνέπεια αυτού, η Ένωσή μας προκρίνει την επιλογή μίας τεχνικής διαδικασίας αυστηρά προσηλωμένης στις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές: σάρωση από το πρωτότυπο (original negative ή internegative) υλικό –αφού πρώτα αυτό ελεγχθεί και αποκατασταθούν οι τυχόν φθορές του–, στη μέγιστη διαθέσιμη ανάλυση (τουλάχιστον 2Κ για φιλμ 16mm και 4 έως 8Κ για φιλμ 35mm), με το μέγιστο δυνατό βάθος χρώματος.
Οι παραπάνω τεχνικές προϋποθέσεις ωστόσο, αποτελούν αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη για την ανάκτηση τής οπτικής πιστότητας τού αυθεντικού έργου. Προκειμένου να επιτευχθεί η τελευταία, θα πρέπει αναπόδραστα η ταινία να υποστεί εργαστηριακή χρωματική/τονική επεξεργασία – θα πρέπει, με άλλα λόγια, να γίνει νέο color grading. Σε αυτό το τελευταίο, δεν μπορούμε παρά να εστιάσουμε ιδιαιτέρως, ως άμεσα εμπλεκόμενοι στο οπτικό ύφος και τη φυσιογνωμία του κινηματογραφικού έργου.
Για να γίνει το color grading σωστά, θα πρέπει να υπάρχει αναφορά και άμεση αντιπαραβολή με την οριστική οπτική μορφή τού αρχικού έργου, πράγμα που συνήθως δεν είναι εφικτό. Επομένως, στην περίπτωση που η ευθύνη τής χρωματικής/τονικής επεξεργασίας ανατεθεί αποκλειστικά στον τεχνικό που θα την εφαρμόσει, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρατηρηθούν ακούσιες αλλοιώσεις, αυθαιρεσίες ή αβλεψίες που θα παραποιήσουν την αυθεντική οπτική μορφή τού έργου – και αυτό δεν θα οφείλεται ούτε στην ακαταλληλότητα τής διαδικασίας, ούτε στην ενδεχόμενη αδυναμία τού τεχνικού, παρά μόνον στην έλλειψη άμεσης αναφοράς.
Προκειμένου να αποτραπεί αυτός ο κίνδυνος και να διαφυλαχθεί η πιστότητα τής αρχικής εικόνας και άρα να διασφαλιστεί η αυθεντικότητα τού πρωτότυπου έργου, η Ένωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών προτείνει την αυτοπρόσωπη παρουσία τού/τής Δ. Φωτογραφίας που έχει κινηματογραφήσει το έργο κατά το color grading, είτε την αντ’ αυτού/ής παρουσία τού/τής Δ. Φωτογραφίας που αυτός/ή θα υποδείξει ως καταλληλότερου, εφόσον αδυνατεί να παραστεί αυτοπροσώπως.
Στην περίπτωση δε που ο/η Δ. Φωτογραφίας που έχει κινηματογραφήσει την ταινία δεν βρίσκεται εν ζωή, προτείνεται η παρουσία όποιου/οποιασδήποτε έμπειρου/ης Δ. Φωτογραφίας, ως επιβλέποντα τη διαδικασία τού color grading και ως πιο αρμόδιου να δώσει τις κατάλληλες οδηγίες στον τεχνικό που θα το εφαρμόσει.
Θεωρούμε τις παραπάνω προτάσεις ως αναγκαίες και αυτονόητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση τής αυθεντικότητας της οπτικής φυσιογνωμίας τής ταινίας και, ως εκ τούτου, ως την ελάχιστη υποχρέωσή μας απέναντι τόσο στους δημιουργούς της, όσο και στον θεατή τού μέλλοντος.