«Αν υπάρχουν τίποτα σκηνοθέτες στο κοινό, ή κάποιος που ενδιαφέρεται να σκηνοθετήσει, έχω
γράψει 25 βήματα για να γίνει κανείς ευτυχισμένος σκηνοθέτης». Πριν περάσουμε στο 25άρικο δια ταύτα του Σαμ, να επισημάνουμε ότι ένα από τα «βήματα» έχει άκρως ελληνικό άρωμα. Για την ακρίβεια, αρχαιοελληνικά… φεστιβαλικό. Πάμε βήματα, λοιπόν;
• Επίλεγε πάντα καλούς συνεργάτες. Ακούγεται αυτονόητο, αλλά οι καλύτεροι συνεργάτες είναι εκείνοι που διαφωνούν μαζί σου. Πράγμα που σημαίνει πως έχουν πάθος, άποψη και όταν συμφωνούν, το εννοούν.
• Μάθε να κάνεις το οικείο παράξενο και το παράξενο οικείο. Σκηνοθέτησε τον Σαίξπηρ σαν να είναι καινούργιο έργο και προσέγγισε κάθε καινούργιο έργο σα να ’ναι Σαίξπηρ.
• Αν σου δοθεί η ευκαιρία, σε παρακαλώ, δούλεψε με την ντέιμ Τζούντι Ντεντς…
• Μάθε να λες, «Δεν έχω απάντηση». Θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας πολύ καλής πρόβας.
• Πήγαινε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου στην Ελλάδα. Θα σε κάνει να συναισθανθείς ποιου πράγματος είσαι μέρος• και θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο. Αν είσαι καλλιτέχνης, θα αισθανθείς πως είσαι στο επίκεντρο –ποτέ ξανά στην περιφέρεια.
• Παράκληση: απόφυγε κάθε χαρακτηρισμό έργου ή ταινίας ως «απόγειο», «κορυφή» και τα συναφή. Κι αν κάποιος χρησιμοποιήσει τη λέξη «αριστούργημα» δεν ξέρει τι κάνει. Η αναζήτηση της τελειότητας αφορά τους βλάκες.
• Ποτέ δεν αρκεί να θαυμάζεις ένα θεατρικό έργο ή ένα σενάριο, για να το σκηνοθετήσεις. Πρέπει να βρεις ένα μυστικό «κάτι» που να συνδέει το κείμενο με εσένα. Μπορεί να είναι κάτι μεγάλο –ή κάτι πολύ μικρό. Αλλά να είναι δικό σου.
• Η αυτοπεποίθηση είναι σημαντικότατη
• Το εγώ, όχι.
• Το θέατρο είναι το μέσο του συγγραφέα. Και του ηθοποιού. Ο σκηνοθέτης είναι, με απόσταση, τρίτος. Αν επιζητάς κανονικό τριπάκι του εγώ σου, κάνε ταινίες.
• Αγόρασε ένα καλό ζευγάρι παρωπίδες. Μη διαβάζεις κριτικές. Αρκεί να ξέρεις αν είναι καλές ή κακές. Όσο δυνατός κι αν είσαι, η αυτοπεποίθηση –που είναι πολύ σημαντική σε αυτό που κάνεις– είναι εύθραυστη. Προστάτεψέ την. Όπως λέει κι ο Έλιοτ, «μάθε μας να μας νοιάζει, και να μη μας νοιάζει».
• Στήσε ένα θέατρο. Το θεατρικό έργο είναι παροδικό, το κτίριο μόνιμο. Προσπάθησε, συνεπώς, να δημιουργήσεις κάτι που μένει και που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να αγαπηθεί κι από άλλους.
• Δεν είσαι ποτέ πολύ μεγάλος για να μάθεις κάτι καινούριο. Μη φοβάσαι μήπως φανείς χαζός. Πρόκειται για συστατικό στοιχείο της διαδικασίας της μάθησης.
• Δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Υπάρχει μόνο ενδιαφέρον και λιγότερο ενδιαφέρον.
• Πίνακες, μυθιστορήματα, ποίηση, μουσική… Όλες, υψηλότερες μορφές τέχνης. Αλλά το θέατρο και το σινεμά μπορούν να κλέβουν από όλες τους.
• Στο Μπρόντγουεϊ, δεν υπάρχουν «προ-πρεμιέρες».
• Ο Πίτερ Μπρουκ έλεγε, «Το ταξίδι είναι ο προορισμός». Μη σκέφτεσαι το τελικό προϊόν, ή, Θεός φυλάξοι, την ανταπόκριση του κοινού. Σκέψου μόνο την ανακάλυψη και τη διαδικασία.
• Μάθε πότε πρέπει να το βουλώνεις. Ακόμα το δουλεύω αυτό…
• Όταν έχεις ένα καστ 20 ατόμων, σημαίνει πως έχεις άλλες 20 φαντασίες μες στο δωμάτιο μαζί σου. Χρησιμοποίησέ τες.
• Μην ξεχνάς ότι τα Όσκαρ είναι ένα τηλεοπτικό σόου.
• Ξεμπέρδευε. Ο Ρόμπερτ Φροστ έλεγε: «Πες τα πάντα λίγο πιο σύντομα». Δεν είχε άδικο.
• Το δεύτερο ανέβασμα ενός μιούζικαλ είναι πάντα καλύτερο από το πρώτο.
• Μάθε να αναλαμβάνεις τον ψόγο για τα πάντα. Αν το σενάριο ήταν φτωχό, δεν δούλεψες αρκετά σκληρά με τον συγγραφέα. Αν οι ηθοποιοί απέτυχαν, απέτυχες εσύ. Αν τα σκηνικά, τα φώτα, τα κοστούμια είναι λάθος, εσύ τα ενέκρινες. «Χτίσε», λοιπόν, τους ώμους σου. Πρέπει να ’ναι φαρδείς…
• Στο πανί, ο ήρωάς σου μπορεί να ξεκάνει 500 κακούς, αλλά αν καπνίσει ένα γαμωτσιγάρο, την έχεις άσχημα. • Να έχεις πάντα μια εναλλακτική καριέρα εν αναμονή. Η δική μου είναι σχολιαστής κρίκετ. Ποτέ δεν θα την ακολουθήσεις, αλλά θα μπορούσε να σε βοηθήσει να κοιμάσαι τα βράδια.
• Ποτέ, ποτέ, ποτέ, μα ποτέ μην ξεχνάς πόσο τυχερός είσαι που κάνεις κάτι που αγαπάς.
Πηγή: [Vanity Fair]